De stappen van zelfonderzoek zijn simpel.
- Aandacht: verwoord je gedachtes
- Bewustwording: identificeer je projecties
- Verwondering: bevraag het vernauwende oordeel
Je kunt deze stappen op ieder moment van de dag doorlopen. Zodra je merkt dat je in een vernauwd, verkrampt bewustzijn terechtgekomen bent kun je jezelf onderzoeken. In gedachten. Of op schrift. Of in een gesprek. Als je er na een tijdje geoefend in bent kun je dit proces in een mum van tijd doorlopen. Zodra je je oordeel hebt weten om te zetten in een vraag, zul je ervaren dat er meer ruimte ontstaat in je bewustzijn. En dat je je weer vrij kunt voelen.
De gedetailleerde versie ziet er ongeveer als volgt uit.
Iets zit je niet lekker. Een situatie. Een relatie. Een keuze waar je voor staat. Hoe dit zich uit, verschilt per persoon. De een krijgt buikpijn. De ander tranen. Weer een ander gaat malen. Of je zoekt je vlucht in werk, of plezier, of sport. Je voelt je verkrampt en weet niet hoe je moet handelen.
Soms duurt het even voordat je überhaupt doorhebt dat dit aan de hand is. Dat je je verkrampt en onvrij voelt. Vaak proberen we dit gevoel eerst een tijd te vermijden. We willen het niet voelen.
Totdat we er niet meer omheen willen. Of kunnen.
Als je de kwestie aandacht geeft, zul je zien dat deze een ondertiteling heeft. Behalve gevoelens, heb je ook gedachtes bij de situatie. Je vindt iets van de situatie. Je leven is (in dit opzicht) niet zoals jij meent dat het zou moeten zijn. Je hebt een of meerdere oordelen die maken dat je de situatie afwijst.
Dit is een projectie.
Het leven is altijd zoals het moet zijn.
Je verwachtte alleen iets anders.
Je verwachtte iets anders van het leven.
Je verwachtte iets anders van een ander.
Of van jezelf.
Nu draaien we het om. In plaats van de kwestie te onderzoeken, ga je naar je projecties kijken. Door aandacht te schenken aan je gedachtes, word je je bewust van de opvattingen of overtuigingen waarmee je de kwestie beoordeelt. Als vanzelf komt er iets bovendrijven: een uitspraak of begrip die je verkramping verklaart. De woorden, de taal, als ingang voor filosofisch zelfonderzoek. Je zet je oordeel om in een vraag et voilà: je hebt je vrijheid terug.
“Al tijdens de eerste kennismaking met Margit had ik bewondering voor de manier waarop ze filosofische gesprekken met je voert. Ze laat je anders nadenken over gedachten, woorden, overtuigingen. De opmerking ‘laten we dat eens bevragen’ was voor mij een echte eyeopener. En zo ging ik elke keer met een interessante vraag naar huis. Die ik niet ging oplossen, maar waarmee ik ging ‘leven’. Nog zo’n mooi inzicht. Soms kom je in situaties waarin het klopt. In gesprek met Margit, in haar fijne praktijkruimte, daar klopt het.”
– Annet, maart 2019